Część 5. Błędy i mity żywieniowe - fakty kontra przekonania.

Żywienie psów i kotów to temat, w którym łatwo ulec emocjom, trendom i marketingowym hasłom. Często przenosimy też nasze własne doświadczenia z dietą człowieka na zwierzęta, co prowadzi do nieporozumień. W tej części cyklu przyglądamy się najczęstszym mitom dotyczącym karm dla zwierząt i zestawiamy je z faktami opartymi na badaniach naukowych oraz rekomendacjach ekspertów.

Mit 1: „Karmy bezzbożowe są zdrowsze dla psów i kotów”

Fakty:
Dotychczasowe badania naukowe nie potwierdzają, aby diety bezzbożowe były automatycznie zdrowsze dla psów czy kotów. Brak zbóż w składzie nie oznacza wyższej jakości - kluczowe są kompletność diety, jakość białka i prawidłowe zbilansowanie składników odżywczych.

Skąd wziął się ten trend?

• przeniesienie mody na diety bezglutenowe z żywienia ludzi,
• intensywna promocja ze strony producentów karm premium.

Dlaczego to mit?
Wielu opiekunów utożsamia „brak zbóż” z „lepszym zdrowiem”, podczas gdy w praktyce dieta oparta np. na dużej ilości roślin strączkowych (grochy, soczewica) może być problematyczna. To właśnie wysokie udziały takich składników były przedmiotem badań nad kardiomiopatią rozstrzeniową (DCM). Nie brak zbóż sam w sobie, ale nadmiar roślin strączkowych jest obecnie wskazywany jako czynnik ryzyka.

Mit 2: „Świeże mięso na etykiecie oznacza, że karma zawiera więcej mięsa”

Pułapka świeżego mięsa - przykład:

Deklaracja producenta:

1. Świeży kurczak - 30%
2. Ryż - 25%

Co dzieje się podczas produkcji:

• świeży kurczak zawiera około 70% wody → po odwodnieniu zostaje ~9% suchej masy,
• ryż w całości pozostaje w postaci suchej masy (25%).

Rzeczywisty skład: karmę w większym stopniu stanowi ryż niż mięso, choć etykieta sugeruje coś innego.

Wskazówka dla opiekunów:
Szukaj w składzie określeń takich jak „mączka mięsna” czy „suszone mięso” - to składniki odwodnione, które oddają faktyczną zawartość białka w produkcie.

Mit 3: „By-products to odpady bez wartości”

Fakty:
„By-products”, czyli produkty uboczne, to w rzeczywistości wartościowe części zwierząt inne niż mięśnie szkieletowe.

Definicja AAFCO obejmuje m.in.:

• serca (bogate w taurynę - kluczową dla kotów),
• wątroby (źródło witaminy A i żelaza),
• żołądki drobiowe (łatwo strawne białko),
• nerki (pełnowartościowe aminokwasy, witaminy z grupy B).

Czego by-products nie obejmują:
❌ piór, sierści, rogów,
❌ odpadów nienadających się do spożycia,
❌ tkanek chorych lub zepsutych.

Dlaczego budzą negatywne emocje?
W ludzkiej diecie podroby są mniej popularne, ale dla psów i kotów stanowią naturalny i wartościowy element żywienia - często bogatszy w składniki odżywcze niż samo mięso mięśniowe.

Mit 4: „BARF jest zawsze najlepszym rozwiązaniem”

Dieta BARF (Biologically Appropriate Raw Food) cieszy się popularnością, ale w praktyce wymaga bardzo dużej wiedzy i precyzyjnego bilansowania.

Najczęstsze błędy w dietach BARF:

1. Niewłaściwa proporcja wapnia do fosforu
   • samo mięso → dużo fosforu, mało wapnia,
   • skutek: demineralizacja i osłabienie kości, szczególnie u młodych psów i kotów,
   • rozwiązanie: dodatek mielonych kości lub odpowiednia suplementacja.
2. Niedobory mikroelementów
   • często brakuje cynku, miedzi, jodu czy witaminy D,
   • skutki: problemy skórne, anemia, zaburzenia tarczycy,
   • rozwiązanie: precyzyjna suplementacja.
3. Nadmiar witaminy A
   • przyczyna: zbyt duża ilość wątroby,
   • skutki: problemy ze stawami i układem kostnym.

Wniosek:
BARF może być zdrową opcją, ale tylko pod warunkiem stosowania według ścisłych receptur i z odpowiednim wsparciem dietetycznym. Improwizowanie prowadzi do poważnych błędów i zagrożeń zdrowotnych.

Jak unikać pułapek żywieniowych? - praktyczny przewodnik

✅ Rób to:

• sprawdzaj analizę gwarantowaną (białko, tłuszcz, błonnik),
• upewnij się, że karma spełnia normy AAFCO/FEDIAF,
• obserwuj kondycję swojego zwierzęcia (waga, sierść, energia),
• konsultuj zmiany diety z lekarzem weterynarii.

❌ Unikaj:

• pustych haseł marketingowych („holistic”, „premium”),
• kierowania się trendami bez podstaw naukowych,
• przenoszenia ludzkich zwyczajów żywieniowych na psy i koty,
• polegania wyłącznie na opiniach z forów i mediów społecznościowych.

🎯 Najważniejsze:
Dobra karma to taka, przy której Twój pies lub kot ma prawidłową masę ciała, zdrową sierść, stabilne trawienie i energię do życia - niezależnie od tego, czy jest bezzbożowa, czy zawiera by-products.

-------------------------

Źródła: FEDIAF Nutritional Guidelines for Complete and Complementary Pet Food for Cats and Dogs – edycja 2024, Bruksela; AAFCO Dog and Cat Food Nutrient Profiles – aktualne wytyczne (2023–2024); FDA – Questions & Answers: FDA’s Work on Non-Hereditary Dilated Cardiomyopathy (DCM), aktualizacja 2022; Adin, D. et al. – Diet-associated dilated cardiomyopathy in dogs: retrospective study and current perspectives, Journal of Veterinary Cardiology, 2023; Zafalon, R.V.A. et al. – Nutritional myths in dog and cat food: Marketing, perception, and reality, Frontiers in Veterinary Science, 2020; Cavanaugh, A. et al. – Consumer perception of grain-free pet foods and their impact on canine health, Animals (MDPI), 2021; Freeman, L.M., Heinze, C.R. – Nutrition myths and feeding practices in dogs and cats, Journal of the American Veterinary Medical Association (JAVMA), 2022; Davies, M. – Raw diets for dogs and cats: risks and benefits, Veterinary Record, 2023; Pedrinelli, V. et al. – Nutritional imbalances in homemade BARF diets: systematic review, BMC Veterinary Research, 2022; Association for Pet Obesity Prevention (APOP) – Pet Obesity Survey 2023–2024; WSAVA – Global Nutrition Guidelines (aktualizacja 2023); Axelsson, E. et al. – The genomic signature of dog domestication reveals adaptation to a starch-rich diet, Nature, 2013; Swanson, K.S. et al. – Pet Food Labeling and Ingredient Lists: What Consumers Need to Know, Annual Review of Animal Biosciences, 2021.

-------------------------

Materiał edukacyjny. Nie zastępuje diagnozy ani indywidualnych zaleceń weterynaryjnych. Wartości żywieniowe interpretować zgodnie z aktualnymi wersjami FEDIAF/AAFCO; przeliczenia DM/ME mogą się różnić w zależności od produktu.